Cînavka Berbihevîn ‘’hev’’


Cînavka berbihevîn ‘’hev’’ pir xweşik û sivik e. Di zimanê mirov de bi tu awayî naliqe û herikbar e. Ev cînavk bi armanca karê ku li beramberî hev tê kirin nîşan dide, tê bikaranîn. Taybetiyeke vê cînakê jî yekjimariyê nanimîne pirjimariyê dinimîne. Yanî mirov nikare tenê ji bo kesekî bi kar bîne. Divê herî kêm du yan jî sê kes li holê hebin. Di kurdî de hinek cînavkên şûna vê cînavkê digirin jî hene. Her wekî  ‘’êk’’,  ‘‘êk  û din’’, ‘’êk du’’, ‘êk û dî’’, ‘’hev û din’’, ‘’hev û du’’, ‘’hev û dî’’ û ‘’hevdu’’…  Forma ‘’êk’’ li aliyê Şirnex, Hekarî û Behdînanê tê bikaranîn. Formên mayîn jî li gorî herêman tên guhartin. Lê di zimanê nivîskî de forma herî zêde cihê xwe girtiye ‘’hev’’ e dûre ‘’hevdu’’ tê bikaranîn. Bi baweriya min forma herî xweşik û herikbar ‘’hev’’ e. Forma ‘’hev’’ bi tena serê xwe têra derbirînê dike.

Mînak: 
  
Em hevalên hev in. 
Ew bi hev re dimeşin. 
Hûn hev nas dikin. 
Wan bi hev re şer  kir. 
Me bi hev re xwendiye. 
We kengê hev dît? 
Ji hev re qenciyê bikin. 
Bi hev re diçin sînemayê. 
Şêr têjikên hev dikujin. 
Teyr ji hev bilindtir difirin. 
Morî bi hev re dixebitin. 

Her wekî di mînakan de jî xuya dike di bilêvkirinê de tu zehmetiyan bi mirov nade kişandin. Ji ber vê yekê mirov pir hêsan dikare di zimanê nivîskî û yê rojane de bi kar bîne. Mirov dikare ji bo cînavka ‘’êk’’ jî çend mînakan bide.

Mînak:

Ji zû de em êk nabînin 
Em hevalên êk ên zanîngehê ne.
Ew bi êk re mezin bûne.
Divê hûn li êk bigerin.
Ew ji êk hez dikin.



Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Çand çi ye?

Navên Mehan / Mehên Salê